Türkiye`nin ilk protez ayaklı kedisi artık yürüyor

Veteriner hekimlik alanında gelişen ortopedik teknolojiler, giderek bir bacağın kesilmeden kurtarılmasına yönelik arayışlara girişmişlerdir. Bu amaçla kemik kanalına yerleştirilen implantlar ve bunun ucuna vidayla tutturulan kalıcı protezlerle hayvanlar dört ayakla yaşamlarını sürdürebilmektedirler. Bilimsel olarak ITAP (Intraosseus transcutaneous amputation prothesis) olarak adlandırılan teknikle, sağlam kemik sınırından kemik iliğine önce vidalı bir implant yerleştirilmektedir. Titanyum, alüminyum ve vanadyum alaşımından oluşan bu implant,  kemik iliğine yerleştirildikten sonra dışarıda kalan ucu deriyle kapatılmaktadır. Protez ucunun takılacağı yerdeki operasyon yarasının iyileşmesi yaklaşık 2 hafta sürmektedir. Bu süreyi takiben önce geçici protez ayak; 2 ay sonra da kalıcı protez ayak implantın ucuna vidalanmaktadır. Böylelikle ayaklarının kesilmesi olasılığıyla karşılaşılan kedi ya da köpekler protez uygulamasıyla 2-3 hafta içerisinde basmaya başlamaktadırlar.

Kedi ve köpeklerdeki ITAP protezi tekniği, ön bacaklarda dirsek ekleminin; arka bacaklarda diz ekleminin altındaki onarılamaz hasarlar nedeniyle ayağın kesilmesini gerektiren cerrahi hastalıklarda başarıyla uygulanabilir. Bunlar arasına gangren ve geniş doku kayıpları, felçler, doğumsal kemik deformiteleri, bazı tümör olguları, sonuç alınamayan eklem hastalıkları, ortopedik olarak düzeltilemeyecek kırık vakaları sayılabilir.

ITAP yöntemiyle kalıcı protez operasyonu insanlarda ilk kez 2005 te İngiltere’ de bir bombalama eylemi sonrasında kolunu kaybeden bir kadına uygulanarak başarılı olmuştur. Veteriner hekimlik alanında ise ilk ayak protezi uygulaması yine İngiltere’de Dr.Noel Fitzpatrick tarafından 2009 yılında bir kedide gerçekleştirilmiştir. Biyonik kedi Oscar günümüzde arka iki bacağına takılan ITAP protezleriyle yaşamını sorunsuz sürdürmektedir.

Türkiye’de ise kalıcı ayak protezine ilişkin ilk çalışmalar Anatolia Hayvan Hastanesin’ de 6 nisan 2013 tarihinde Doç.Dr Cem Perk tarafından başlatılmıştır. Veteriner hekim Suhat Eren, veteriner hekimler Deniz Gümüştaş ve Sara Ece Ulutürk’ün yer aldığı ekipte Orthoped isimli bir Türk firmasının ürettiği ITAP protezi kullanılmıştır.

Gülnur Kurab’ın Edirne’de arkeolojik kazı çalışmaları sırasında bir bacağı kopmuş olarak bulduğu ve Şükrü ismini verdiği erkek kediye de 26 kasım 2013 tarihinde protez takılmıştır.

Sağ arka ayakta gerçekleştirilen operasyonda ITAP protezi bir implant gibi kemik kanalı içerisine vidalanmıştır. Operasyonu takip eden süreçte protezin dışarıda kalan ucu pansumanla kapatılmış ve protez ucuyla derinin uyumluluğu beklenmiştir.

Yaklaşık 3 hafta sonra deri-protez bütünlüğü (dermal integrasyon) sağlanmıştır. Protezin kemik kanalına sağlamca yapışması için asgari 2 ay gerektiğinden Şükrü bu süreyi kafeste, yakalıkla geçirmiştir. Kedinin dönem dönem röntgenleri alınarak osteointegrasyon denilen protezin kemikle bütünleşmesi kontrol edilmiştir. Klinik ve radyolojik olarak ITAP’ ın kemikle uyumunun tam olduğu anlaşıldığından 3 nisan 2014 tarihinde protez ucuna protez ayak takılarak sabitlenmiştir.

Şükrü protez ayağı takıldıktan sonra hiçbir denge ve topallık sorunu yaşamaksızın dört ayakla yürümeye, koşmaya ve atlamaya başlamıştır.

Çeşitli nedenlerle ayaklarının ampute edilmesi tehlikesiyle karşılaşan sevimli dostlarımız için ayak protezi uygulaması ideal bir seçenek olmaktadır.

Şükrü’nün operasyondan önceki görünümü